Eksperyment badawczy na styku Kanału Gliwickiego i Kłodnicy. Sprawdzają, jak nadtlenek wodoru zwalcza złotą algę

Rozpoczyna się eksperyment mający na celu ocenę skuteczności nadtlenku wodoru (H2O2) w redukcji populacji „złotej algi” w rzece Kłodnica, za małą elektrownią wodną w Pławniowicach. Badanie ma sprawdzić, czy ten środek chemiczny może skutecznie ograniczyć rozwój tego szkodliwego gatunku podczas jego intensywnego zakwitu.

Nadtlenek wodoru od ponad dekady jest stosowany do zwalczania zakwitów glonów, w tym sinic, a także do oczyszczania wody i neutralizacji ścieków. Jego zaletą jest to, że rozkłada się w wodzie na tlen i wodę, nie pozostawiając szkodliwych produktów ubocznych. Badania naukowe potwierdzają jego skuteczność w ograniczaniu populacji Prymnesium parvum, czyli „złotej algi”, jak pokazują m.in. badania z Norfolk Broads w Wielkiej Brytanii. W Polsce w 2023 roku wykazano, że H2O2, zastosowany zarówno w warunkach laboratoryjnych, jak i terenowych, zmniejsza liczebność tego organizmu o 97% przy stężeniu 40 mg/l.

W planowanym eksperymencie dawka H2O2 w Kłodnicy będzie mniejsza niż w innych krajach, co ma być bezpieczne dla ryb i niektórych bezkręgowców. Ryzyko dla ekosystemu zminimalizowano poprzez dokładne wyznaczenie miejsc aplikacji. Po wprowadzeniu nadtlenku wodoru, woda w rzece szybko się rozcieńczy, a po kilku godzinach woda całkowicie rozłoży się na tlen i wodę, gdy wpłynie do Odry.

Jeżeli eksperyment przyniesie pozytywne wyniki, można spodziewać się znacznego zmniejszenia liczebności „złotej algi” w Odrze, zwłaszcza na jej opolskim odcinku, co zmniejszy ryzyko masowych zakwitów i śnięcia ryb.

W eksperymencie wezmą udział naukowcy, przedstawiciele Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach oraz operatorzy urządzeń wodnych. Przed i po aplikacji H2O2 zostanie przeprowadzona inwentaryzacja środowiska, obejmująca badania ichtiofauny, bentosu, fitoplanktonu i zooplanktonu. Proces będzie monitorowany przez 15-osobowy zespół naukowców, a po zakończeniu eksperymentu powstanie szczegółowy raport.

Eksperyment zostanie przeprowadzony we współpracy z 5 Pułkiem Chemicznym Wojska Polskiego, który posiada doświadczenie w pracy z substancjami chemicznymi. Aplikacja zostanie wykonana zgodnie z najwyższymi standardami bezpieczeństwa.

Kontekst działań

Złota alga najczęściej rozwija się w sekcjach Kanału Gliwickiego, gdzie wiosną 2024 roku udało się ograniczyć jej migrację do Odry dzięki zastosowaniu śluz. W sierpniu 2024 roku alga pojawiła się jednak ponownie w IV sekcji Kanału Gliwickiego, co stanowiło zagrożenie ze względu na brak możliwości zatrzymania jej rozprzestrzeniania. Ta sekcja jest korytarzem dla rzeki Kłodnicy, a jedynym sposobem minimalizacji ryzyka jest eliminacja algi u wylotu kanału.

Trzeba jednak podkreślić, że to rozwiązanie nie jest systemowe. Międzyresortowy Zespół ds. Odry, kierowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, pracuje nad planem ograniczenia zasolenia Odry, które jest jedną z głównych przyczyn rozwoju „złotej algi”. Trwają również prace nad nowelizacją ustawy o rewitalizacji rzeki Odry oraz nad działaniami strategicznymi, takimi jak renaturyzacja rzeki i współpraca transgraniczna.

Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska